Bergsport is een fantastische sport, die met zijn vele varianten en verschillende aspecten eenieder iets te bieden heeft. Bergsport betekent echter niet alleen onbezorgd vakantieplezier maar ook inspanning, gevaar en teleurstelling, als bijvoorbeeld die top niet gehaald wordt. We willen je in dit hoofdstuk wijzen op de minder zonnige kanten van bergsport.

Aan alle vormen van bergsport zijn risico’s verbonden, die kunnen leiden tot blessures, ziekte, letsel of, in het ergste geval, de dood. Bergsportrisico’s zijn door veiligheidsmaatregelen wel sterk te reduceren maar nooit geheel uit te sluiten. Daarbij komt dat in bergterrein de hulpverleningsmogelijkheden veelal beperkt zijn, alle moderne technologie ten spijt.

Als deelnemer aan een reis van Bergsportreizen moet je je van deze risico’s bewust zijn en ze aanvaarden. Daarnaast word je geacht verantwoordelijk te zijn voor je eigen gedrag en betrokkenheid ten aanzien van veiligheid. Hieronder geven we informatie over wat je van Bergsportreizen mag verwachten en wat Bergsportreizen van jou verwacht.

Risicomanagement en restrisico
Het door Bergsportreizen aangeboden programma met reizen, cursussen en tochten berust op onze jarenlange ervaring. Het wordt steeds herzien en verbeterd aan de hand van nieuwe inzichten en suggesties van leiding en deelnemers. Tochten worden zorgvuldig samengesteld en jaarlijks geëvalueerd.

Je kunt rekenen op het hoogst mogelijke veiligheidsniveau bij al onze reizen, maar honderd procent veiligheid kunnen wij niet garanderen. Bepaalde risico’s zijn onlosmakelijk verbonden met onze reizen, tochten en cursussen en kunnen niet worden geëlimineerd zonder het karakter van het gebodene aan te tasten. Immers, onze bergsportactiviteiten vinden plaats in de vrije natuur én met een groep mensen. Deze beide aspecten zorgen voor onberekenbare factoren en de onderlinge interactie is nog minder voorspelbaar. Dit kan leiden tot gevaren en risico’s, die buiten ons controlebereik vallen. Als deelnemer dien je je hiervan bewust te zijn en dit te accepteren. Bergsportreizen spant zich van haar kant in om je zo veilig en verantwoord mogelijk naar jouw doel te begeleiden en je een geslaagde vakantie te bezorgen.

Risico hoeft het bergsportplezier niet te bederven. Er mee om leren gaan is juist een van de vele uitdagingen die de sport biedt. Bergsportreizen ziet het als haar taak je te leren met bergsportrisico’s om te gaan. Hierbij speelt de leiding een cruciale rol. Je leert om gevaren en risico’s zelf te onderkennen, bewust af te wegen in welke mate je risico wilt nemen, hoe je moet handelen en welke preventieve maatregelen je kunt nemen om de (gevolgen van) risico’s te beperken. Je leert beslissingen te nemen en te evalueren, voor als je naderhand zelfstandig op pad gaat maar ook om tijdens de reis te kunnen bijdragen aan je eigen veiligheid en die van de groep.

Begeleiders: veiligheidsexperts
Onze reizen, tochten en cursussen worden begeleid door (inter)nationaal erkende bergwandelgidsen, internationaal erkende berggidsen (UIAGM) of gediplomeerde Nederlandse instructeurs en tochtleiders. Ze beschikken over ruime alpiene ervaring en hebben een uitgebreide opleiding doorlopen om hun kwalificatie te behalen.

Gidsen, instructeurs en tochtleiders informeren je over de gevaren en vereisten van een tocht en zijn competent om bij ongunstige (weers)omstandigheden zo nodig het geplande programma aan te passen. Voor het geval er onverhoopt onderweg toch een ongeval gebeurt, is de leiding getraind in eerste hulp en reddingstechnieken.

Veiligheid: een gezamenlijke taak
Veiligheid tijdens onze reizen zien wij als een gezamenlijke taak van leiding en deelnemers; iedereen moet hieraan bijdragen. Je bent dus mede verantwoordelijk voor je eigen veiligheid en die van anderen, met wie je onderweg bent. Dat je met een berggids, instructeur of tochtleider op pad bent, ontheft je niet van de verantwoordelijkheid je goed voor te bereiden, bewust met risico’s om te gaan en je tijdens de reis aangepast te gedragen.

De grens tussen de verantwoordelijkheid van de leiding en je eigen verantwoordelijkheid laat zich niet haarscherp vastleggen en hangt van meerdere factoren af. Naarmate je meer ervaring hebt, kan en zal de verantwoordelijkheid meer bij jezelf komen te liggen en zal een gids, instructeur of tochtleider je die ook (kunnen) geven. Je persoonlijke bijdrage aan de veiligheid lever je zowel voorafgaand aan- als tijdens de activiteit.

Ervaring en conditie
Een belangrijke veiligheidsbijdrage lever je door een cursus of tocht te kiezen die voor jou persoonlijk een uitdaging vormt, maar niet té veeleisend is. Lees de deelname-eis, die bij de reis vermeld staat, aandachtig door. Dit staat er niet voor niets!

Ga voor jezelf na of je werkelijk voldoende bergsportervaring en conditie hebt om deel te kunnen nemen aan de reis. Wees hierin eerlijk; je bent zélf verantwoordelijk voor de gemaakte keuze en eventuele zelfoverschatting. Gebrek aan ervaring of conditie resulteren niet alleen in een onprettige situatie voor jezelf maar kan zelfs gevaar opleveren voor jezelf en de hele groep. Mocht tijdens de reis, cursus, tocht blijken dat je niet aan de eisen voldoet, is de leiding gerechtigd je gedeeltelijk of helemaal uit te sluiten van deelname.

Gezondheid en acclimatisatie
Ook als je niet in optimale gezondheid verkeert, riskeer je problemen als je de bergen in gaat. Heb je een aandoening of een blessure die mogelijk van invloed kan zijn bij het bedrijven van bergsport, of gebruik je bijvoorbeeld medicijnen die je reactiesnelheid beïnvloeden, meld dit dan bij inschrijving.

Omdat veel reizen uit het programma plaats vinden boven de 2500 meter kun je last krijgen van hoogteziekte als je lichaam niet de kans heeft gekregen zich aan de hoogte aan te passen. Indien acclimatisatie voorafgaand aan de reis, cursus of tocht sowieso nodig is, zal dit door Bergsportreizen worden aangegeven. Indien dit niet wordt aangegeven betekent het niet dat acclimatisatie overbodig is. Dit dien je als deelnemer zelf in te schatten, mede op basis van je eerdere ervaringen op hoogte. Elk jaar weer moeten deelnemers helaas vanwege hoogteziekte een tocht of cursus afbreken. Bespaar je die teleurstelling en acclimatiseer grondig.

Materiaal
Zorg voor goed materiaal die aan de huidige standaard voldoet. Goed materiaal draagt bij aan de veiligheid. Slecht ingelopen schoenen kunnen daarnaast de bergsportvakantie geheel vergallen. Bergsportreizen vertelt je precies wat je nodig hebt en bij een aantal cursussen is een deel van de technische uitrusting inbegrepen. Bij het ontbreken van het juiste materiaal kan de leiding je uitsluiten van deelname.

Tijdens de activiteit
Je bent tijdens de reis, cursus of tocht verantwoordelijk voor je eigen gedrag. Kalmte, oplettendheid en gezond verstand zijn goede eigenschappen voor een bergsporter. Er is niets mis met een portie doorzettingsvermogen. Overdreven prestatiedrang kan je daarentegen blind maken voor dreigende gevaren en doof voor waarschuwingen.

Volg aanwijzingen van de leiding op, zeker in kritieke situaties. Discussies kunnen plaats vinden als de groep weer veilig in de hut is. Geef duidelijk aan als je je niet optimaal voelt, zowel fysiek (hoogteziekte, vermoeidheid) als mentaal (b.v. hoogtevrees). Het niet bespreken, of zelfs verbergen, van deze problemen kan ernstige risico’s betekenen voor jezelf en de hele groep. Daarentegen kan overleg met de leiding mogelijk inhouden dat extra rekening met je wordt gehouden.

In weinig andere sporten ben je zo op elkaar aangewezen en moeten groepsgenoten elkaar volledig kunnen vertrouwen. Neem verantwoordelijkheid voor anderen: Als je ziet dat iets fout gaat bij een mededeelnemer, spreek deze daar dan op aan of attendeer de leiding er op. Respecteer je eigen en andermans grenzen, wees tolerant en help elkaar, zeker bij moeilijkheden.

Omstandigheden en flexibiliteit
De (weers)omstandigheden tijdens het seizoen, en zeker op de tochtdag zelf, zijn onmogelijk lang van tevoren te voorspellen en al helemaal niet op het moment waarop dit programma wordt samengesteld. De leiding zal ter plekke informatie inwinnen over omstandigheden en weersverwachtingen en beoordeelt vervolgens de haalbaarheid van het programma voor de groep. Mochten de omstandigheden het niet toelaten een geplande tocht of beklimming uit te voeren, dan zal de leiding een zo aantrekkelijk mogelijk alternatief bieden. Dat vraagt een flexibele opstelling en acceptatie.